نفقه همسر یکی از تکالیفی است که شوهر در قبال همسر خود دارد و به معنای تامین هزینه‌های زندگی همسر، می باشد.
اکیداً توصیه می‌گردد مقاله نفقه عقد دائم و موقت(صیغه) و نحوه گرفتن نفقه را قبل از مطالعه این مقاله برای پیش زمینه بهتر مطالعه بفرمایید.
در این مقاله صرفاً به بحث چگونگی گرفتن نفقه از طریق شکایت حقوقی و مدنی خواهیم پرداخت و راجع به ضمانت اجرای کیفری نفقه در مقالات دیگر توضیحات کامل را خواهیم داد.
فرق نفقه زوجه با نفقه فرزندان و پدر و مادر:
بین نفقه همسر و نفقه اقارب ( فرزندان و پدر و مادر ) تفاوت‌های بسیار زیادی وجود دارد اما در این مقاله قصد بررسی تفاوت بین نفقه همسر و نفقه اقارب را نداریم اما شناخت تفاوت بین این دو مفهوم کمک زیادی در شناخت حق یک زن نسبت به نفقه اش را دارد.
تفاوت بین نفقه زوجه و اقارب:
۱- درصورتی که مرد معسر باشد و توانایی مالی نداشته باشد وظیفه‌ای در مورد نفقه اقارب ندارد ولی اعسار مرد تأثیری در پرداخت نفقه همسر، ندارد و در هر صورتی باید پرداخت شود.
۲- نفقه زن، نسبت به نفقه اقارب، تقدم دارد؛ در واقع طلب زن از بابت نفقه جزء دیون ممتاز هست و نسبت به هر طلبی اولویت دارد.
۳- اقارب نمی‌توانند اقدامی برای گرفتن نفقه گذشته انجام دهند و صرفاً حق گرفتن نفقه زمان حال و آینده را دارند اما نفقه گذشته همسر هم علاوه بر نفقه آینده با دادخواست قابل گرفتن است.
خوب تا این جا با ماهیت کلی و شکلی نفقه همسر آشنا شدید،اگر می‌خواهید بدانید چطور با گرفتن حکم ترک انفاق چطور خانم ها می‌توانند از دادگاه حکم طلاق بگیرند به مقاله نحوه طلاق یکطرفه از سمت خانم بدون حق طلاق مراجعه کنید.
نحوه گرفتن نفقه از دادگاه حقوقی:
همان‌طور که می‌دانید نفقه به دو شکل مدنی و کیفری قابل گرفتن است در این مقاله صرفاً به شکل دریافت نفقه به شکل حقوقی و مدنی خواهیم پرداخت.
طبق قانون، درصورتی که مرد نفقه همسر خود را پرداخت نکند، زن باید برای گرفتن نفقه خود به دادگاه مراجعه کند.
ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی در این خصوص اظهار می‌دارد:« زن میتواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.»
شکل عملی گرفتن نفقه:
خانم برای گرفتن نفقه خود باید ابتدائاً با مشورت متخصص حقوقی اقدام به تنظیم دادخواست مطالبه نفقه کند و به نزدیک ترین دفتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کند.
بعد از ارجاع دادخواست به دادگاه صالح خانواده، دادگاه مبادرت به صدور قرار کارشناسی می کند. کارشناس انتخابی توسط دادگاه با توجه به شأن خانم، میزان نفقه کارشناسی شده را تقدیم مقام قضایی می کند قاضی پرونده نیز مرد را با توجه به نظر کارشناسی محکوم به پرداخت نفقه می‌کند.
پیش شرط های نفقه:
برای این که یک زن مستحق نفقه شود باید شرایطی کنار هم جمع بشوند تا استحقاق دریافت نفقه را داشته باشد:
۱- وجود عقد دائم بین زن و مرد: اولین شرطی که برای استحقاق نفقه وجود دارند و قاضی بعد از احراز این شرط به پرونده رسیدگی می کند وجود رابطه و علقه زوجیت از نوع دائم هست و نه موقت. شخصی که خواهان ومدعی نفقه است، باید سند ازدواج ( عقدنامه ) خود را هنگام دادخواست به دادگاه ارائه دهد.
۲- تمکین: دومین پیش شرط نفقه تمکین است، برای این که خانم مستحق نفقه شود طبق قانون باید از شوهر خود تمکین نماید.
درصورتی که دو شرط بالا کنار هم جمع شود، خانم مستحق نفقه خواهد شد و می تواند برای دریافت نفقه دوران زوجیت خود از دادگاه خانواده اقدام کند.
مسئول اثبات پیش شرط های نفقه در دادگاه:
در بالا گفتیم برای گرفتن نفقه دو پیش شرط لازم است تا قاضی مجاب به صدور حکم پرداخت نفقه شود.ثابت کردن یک موضوع در دادگاه، همیشه جزء چالش برانگیزترین موضوعات در امور حقوقی است.
بررسی شرط اول: وجود رابطه زوجیت با توجه به اصل عدم به عهده خانم است که مدعی نفقه می باشد اثبات این موضوع با توجه وضع کنونی کشور کار چندان سختی نیست.
با توجه به این که عقدنامه سند رسمی محسوب می‌شود با ارائه عقدنامه به دادگاه برای قاضی رابطه زوجیت احراز می‌شود و مشکل چندانی در این زمینه وجود ندارد.
بررسی شرط دوم ( تمکین ): همان طور که گفتیم زنی، حق دریافت نفقه دارد که از شوهر خود تمکین خاص و عام کند.اما این که تمکین صورت می‌گیرد یا نه چه کسی باید اثبات کند؟ در پاسخ باید گفت با احراز رابطه زوجیت عدم تمکین برای پرداخت نکردن نفقه را باید مرد اثبات کند و پیش فرض اولیه قاضی، تمکین زن هست و عدم تمکین را مرد باید اثبات کند.
در مورد این که مسئول اثبات تمکین چه کسی است دیوان عالی کشور در رأی وحدت رویه ۲۶۱۴ مورخ ۱۳۱۶ اشعار می‌دارد: اثبات زوجیت برای مطالبه نفقه کافی است، مگر جهات دیگری موجب عدم استحقاق زوجه باشد و استدلال دادگاه استان به این دلیل که قباله نکاحیه دلیل اشتغال ذمه شوهر نمی باشد صحیح نیست.
گرفتن حق طلاق با حکم ترک انفاق:
در صورتی که خانم به هر دلیل موفق به گرفتن نفقه خود از شوهر خود نشود، میتواند از دادگاه بدون این که حق طلاق داشته باشد تقاضای طلاق کند ماده ۱۱۱۲ قانون مدنی نیز به این موضوع اشاره دارد.
نحوه گرفتن نفقه گذشته:
در مورد گرفتن نفقه گذشته توضیحات مختصری در بالا داده شد برای گرفتن نفقه گذشته ایام زوجیت فقط می توان از طریق شکایت حقوقی اقدام کرد و نمی توان بابت نفقه گذشته از دادسرا و دادگاه کیفری اقدام نمود.
به این منظور می‌توان دادخواستی به طرفیت شوهر مطرح کرد و نفقه مدت زمانی که گذشته و به خانم پرداخت‌نشده را دریافت کرد.
از این که گروه حقوقی بنیاد حق را برای یافتن سوال خود انتخاب کردید بسیار خرسندیم،در صورتی که پاسخ مشکل احتمالی خود را نگرفتید یا نیاز به مشاوره حقوقی تکمیلی دارید،به صورت شبانه روزی می توانید سوالات خود را در واتس آپ مطرح کنید،با آنلاین شدن اولین کارشناس حقوقی،به سوال شما پاسخ داده خواهد شد.برای این منظور کافیست دکمه زیر کلید کنید تا به صفحه چت مشاوران حقوقی هدایت شوید.