از خوانندگان محترم این مقاله انتظار می رود بعد از خواندن این مقاله توضیح دهند:
- نامزدی چیست؟ و مدت آن چقدر است؟
- صیغه محرمیت دوراننامزدی و شرط عدم داشتن رابطه جنسی را تحلیل کنند
- بدانند کدام خسارت های مادی و معنوی ناشی از برهم خوردن نامزدی قابل شکایت و جبران است.
برسی دوران نامزدی از منظر حقوقی
دوره نامزدی دوره نسبتاً کوتاه یا بلند،حدفاصل خواستگاری و قبولی تا ازدواج می باشد که با توجه به هر منطقه و هر قوم و ملت می تواند،متفاوت باشد دوران نامزدی شکل جدی تر و مصمم تر برای آغاز یک زندگی مشترک و ازدواج است.
دوران نامزدی دورانی است که طرفین(زوجین) خصوصیات اولیه و ظاهری یکدیگر را و پسندیده اند و باید با رفت و آمد و آشنایی بیشتر نسبت به خلقیات و خانواده نامزد آشنایی عمیق تری پیدا کنند تا ببینند برای تشکیل زندگی مناسب هستند یا خیر.
عقد ازدواج مهمترین عقدی است که از بین تمام عقود معین و غیر معین یک شخص در طول زندگی خود منعقد میکندچرا که این عقد تقریبا دائمی است و تمام شئون و جوانب زندگی یک دختر و پسر را تا آخر عمر تحت تاثیر قرار می دهد.
تعریف نامزدی از نظر حقوقی
دوران نامزدی از منظر قانون تعریف نشده اما در برخی نظام های حقوقی مانند نظام حقوقی سوئیس تعریف شده و قواعد آن به رشته تحریر در آمده است که حوصله شما خواننده عزیز از این مجمل خارج است.
با اینکه تعریفی از دوران نامزدی در قانون تنظیم نشده اما قانونگذار با توجه به ماده ۲۲۴ قانون مدنی:«الفاظ عقود محمول است بر معانی عرفیه»، موارد ساکت گذاشته را به تصمیم عرف واگزار نموده است .
با این که قانون گذار اشارهای به تعریف دوران نامزدی نکرد، در پاره ای موارد قانونگذار به احکام دوران نامزدی اشاراتی داشته و احکام آن را مدون نموده است.از جمله این موارد ماده ۱۰۳۸و۱۰۳۷ قانون مدنی در مورد هدایای دوران نامزدی است که به ترتیب مقرر داشته که: «هریک از نامزدها می تواند درصورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می شود مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.» و ماده ۱۰۳۸:« مفاد ماده قبل، از حیث رجوع به قیمت در موردی که وصلت منظور در اثر فوت یکی ازنامزدها به هم خورد محسوس نخواهد بود.»
مدت نامزدی
نامزدی مدت مشخصی ندارد و کاملا تحت توافقات طرفین عقد ازدواج میباشد قانونگذار در مورد مدت نامزدی سکوت داشته و این مورد را به عهده توافقات طرفین واگذار نموده است.
مدت نامزدی در ایران معمولاً از چند ماه تا چند سال با توجه به توافق طرفین می تواند متفاوت باشد.
انواع نامزدی از نظر صیغه:
دوران نامزدی دورانی است که طرفین تعاملات و رفت و آمد های خود را به طرف مقابل افزایش می دهند تا به درک عمیق تر و آشنایی بیشتر با خانواده و حتی بستگان همسر احتمالی خود برسند در ایران دو شیوه معمول برای نامزدی وجود دارد:
نوع اول: در این نوع از نامزدی، با توجه به ارتباط بیشتر دختر و پسر برخی خانواده ها به علت رعایت مسائل شرعی و مذهبی بین دختر و پسر صیغه محرمیت می خوانند، تا دختر و پسر با راحتی و فراغت بال بیشتر با یکدیگر در ارتباط باشند.
مرسوم است که در صیغه، بین پسر و دختر شرط می شود که این که صیغه محرمیت صرفاً بابت آشنایی است و دختر و پسر حق داشتن روابط جنسی را ندارند، که در ادامه به بررسی بیشتر این شرط خواهیم پرداخت.
نوع دوم: در این دوران نامزدی بدون خواندن صیغه محرمیت آغاز می شود،علت اینکه برخی خانواده ها شیوه دوم را برای نامزدی انتخاب می کنند بعضا نداشتن اعتقادات مذهبی یا محدود کردن یا جلوگیری دختر و پسر از نزدیک شدن بیش از حد به هم و شکل گیری روابط شدید عاطفی بین یکدیگر می باشد.
شرط عدم اجازه داشتن روابط جنسی در صیغه:
دوران نامزدی دورانی است که دختر و پسر، شروع به آشنایی یکدیگر می کنند تا ببینند آیا برای زندگی مشترک تا آخر عمر خود با یکدیگر آماده هستند یا خیر، یا اصلاً به درد هم میخورند یا نه.
با اینکه می گویند تا زمانی که تقریباً از طرف خود مطمئن نشدید اقدام به ورود به دوران نامزدی نکنید،آن هم به خاطر اهمیت و تاثیر ویژه ای است که ازدواج می تواند در زندگی یک شخص داشته باشد اما باید توجه داشت که ماهیت این دوران برای شناخت یکدیگر است و هر لحظه امکان جدایی وجود دارد.
با توجه به توضیحات بالا، به دختر و پسر توصیه می شود تا زمان عقد دائم و ازدواج با طرف خود وارد رابطه عمیق عاطفی نشوند تا بتوانند در صورت عدم تفاهم از یکدیگر به راحتی جدا بشوند.
از جمله روابطی که میتواند روابط عمیق عاطفی ایجاد نماید، رابطه جنسی در هر، سطحی می باشد در واقع، با گنجاندن شرط عدم داشتن رابطه جنسی به دختر و پسر گوشزد می شود، با نامزد خود وارد رابطه جنسی نشوند ،زیرا که داشتن رابطه جنسی علاوه بر وابستگی عاطفی در صورت جدایی دختر و پسر، می تواند آثار منفی بسیار زیادی در زندگی آینده طرفین داشته باشد.
در ادامه همین مقاله به بررسی دقیق حقوقی، شرط عدم رابطه جنسی در عقد موقت(صیغه) آشنا می شویم.
شرط عدم داشتن رابطه جنسی در صیغه نامزدی از نظر حقوقی:
اصلیترین هدف ازدواج به دست آوردن آرامش و خوشبختی است، در مرحله بعد، ارضای نیاز جنسی و ادامه نسل باشد.
از نظر حقوقی هر عقد، یک ماهیت و هدف اصلی دارد که سلب کردن آن حق، نه تنها باطل و بلااثر است بلکه در برخی موارد، شرط باطل و بدون اثر،عقد اصلی را نیز باطل می کند،مانند عقد خرید و فروش(بیع).فرض کنید من به شما ماشینی بفروشم و شرط کنم مالک آن نباشید، در این مثال هم شرط باطل است و هم عقد باطل می شود.
شرط عدم داشتن روابط جنسی نیز چون خلاف ماهیت و هدف اصلی و به اصطلاح حقوقی خلاف مقتضای ذات عقد ازدواج موقت می باشد، کاملاً باطل و بدون اثر است، بله… درست خواندید، این شهر کاملا باطل است و اگر شما با شریک خود یا نامزد خود رابطه جنسی داشته باشید از نظر قانون بازخواست نخواهید شد.
حال یک سوال پیش می آید، آیا شرط منع داشتن رابطه جنسی عقد (صیغه) را باطل میکند؟ پاسخ به این سوال،خیر است. عقد ازدواج با سایر عقود کمی متفاوت است و غالب شروطی که توانایی باطل کردن یک عقد را دارد، توان باطل کردن عقد دائم و موقت را ندارد. این موضوع ناشی از توجه ویژه قانونگذار به این عقد می باشد تا هرچه بیشتر ثبات پیدا نماید و مانع فروپاشی این نهاد ارزشمند شود..
به هم خوردن نامزدی و خسارت مادی و معنوی وارد شده به طرفین!
در نامزدی مرسوم است که خانواده طرفین، بستگان یکدیگر را طی این مراسم دعوت میکنند و جشن برپا میکنند. پسر و دختر هم برای ارتباط هرچه بیشتر با یکدیگر و با خانواده هم در ارتباط هستند.
معمولاً با شروع نامزدی، پسران،حلقه طلا، جهت نشان کردن دختر به وی هدیه می دهند و در مناسبتها و اعیاد مختلف برای ایشان هدایای چون سکه و… پیشکش می کنند. مرسوم است پسر با هر بار دیدن خانم هدیه ای ، برای ابراز علاقه و نشان دادن دست و دلبازی مرد به دختر، پیشکش می کند.اما فرض کنید در انتها دختر و پسر به این نتیجه برسند که برای زندگی مشترک با یکدیگر مناسب نیستند و تصمیم به جدایی بگیرند.
خوب با توجه به توضیحات بالا در این خصوص چند سوال بسیار هم پیش میآید.
- آسیب های ناشی از به هم زدن نامزدی چطور و توسط چه شخصی باید جبران شود؟ آیا اصلاً قابل جبران است؟
- تکلیف آسیب های روانی و اجتماعی که هریک از طرفین به علت برهم خوردن نامزدی می بینند، چیست؟
- تکلیف خسارات مادی و هدیههایی که طرفین در طول مدت نامزدی به یکدیگر دادند، چیست؟
در ادامه به تمامی سوالات بالا، پاسخ داده خواهد شد.
جبران خسارت و آسیب روانی و معنوی بر هم زدن نامزدی:
انسان از دو بعد منطقی و احساسی تشکیل شده است، در ازدواج و نامزدی بیشتر از بعد منطقی ،بعد احساسی انسان،درگیر این موضوع است.
تحت تاثیر قرار گرفتن از بعد احساسی، بیشر خانم ها را به علت برخوردار بودن از احساسات قوی تر نسبت به آقایان درگیر می کند و تحت تاثیر قرار می دهد.
حال سوالی که پیش می آید این است که در صورتی که یکی از طرفین بدون علت موجه، نامزدی را به هم بزند و از این طریق احساسات طرف مقابل را به بازی بگیرد و به وی آسیب روانی بزند، تکلیف جبران خسارت خانم یا آقا چه می شود؟
اگر مردی بر روی خانمی، اسم بگذارد و بدون علت موجه، نامزدی را به هم بزند و آسیب حیثیتی به دختر و خانواده دختر وارد کند، تکلیف خسارت وارد شده به حیثیت دختر و خانواده دختر چیست؟
با توجه به ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی مصوب ۱۳۳۹ که اشعار میدارد:«هر کس بدون مجوز قانونی عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید که که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می باشد.»، کلیه خسارت های معنوی و خسارت های وارد شده به حیثیت اشخاص قابل پیگیری می باشد و در صورتی که یکی از طرفین از روی عمد، قصور، تقصیر، بی احتیاطی یا بی مبالاتی خسارت معنوی به شخص وارد کند، شخص آسیب دیده می تواند با شکایت کردن حقوق و خسارات خود را دریافت کند.
شکل دادرسی به این شکل ایست که دادگاه با ارجاع موضوع به کارشناس و دعوت شهود و اظهارات طرفین و مطلعین،میزان خسارت را مشخص میکند و متخلف را محکوم به جبران خسارت خواهد کرد.
خسارت های مادی وارد شدن به نامزدها!
هر کدام از نامزدها در طول دوره نامزدی هزینههای مادی، برای طرف دیگر انجام میدهند. دراین خصوص مردان به دلایل عرفی هزینه بسیار بیشتری نسبت به خانم ها برای نامزد خود انجام می دهد.
این هزینه ها غیر از هدایای است که بین طرفین رد و بدل میشود که در مورد هدایا، توضیحات مفصل داده خواهد شد.
در خصوص هزینه ها انجام شده در دوران نامزدی،یک ماده درقانون مدنی داشتیم که در اصلاحات سال ۱۳۶۱ توسط شورای نگهبان به علت عدم تطابق با شرع حذف شد.
ماده ۱۰۳۶ قانون مدنی که اشعار می داشت:«اگر نامزدها وصلت منظور را بدون علت موجه ای بر هم بزنند در حالی که طرف مقابل و یا اشخاص دیگر به اعتماد وقوع ازدواج مغرور(یعنی فریب خوردن) شده باشد و مخارجی کرده باشد، طرفی که وصلت را به هم زده، باید از عهده خسارت بر بیاید ولی خسارت های مزبور، فقط مربوط به مخارج متعارف خواهد بود.»
با توجه به حذف ماده گفته شده این موضوع را می توان به روشنی دریا که غرض قانونگذار، بستن راه دریافت خسارات مادی ناشی از بهم خوردن نامزدی است.
با توجه به توضیحات بالا، باید گفت متاسفانه خسارتهای مادی ناشی از بر هم زدن نامزدی قابل گرفتن نیست.البته این خسارت ها غیر از هدایایی است که طرفین به یکدیگر دادند که مفصل به آنها درمقاله بر هم زدن نامزدی و گرفتن هدایای دوران نامزدی خواهیم پرداخت.
پس گرفتن هدایای دوران نامزدی:
برای دانستن چگونگی پس گرفتن هدایای دوران نامزدی،روی قسمت آبی رنگ این متن کلیک کنید